ویولن (violin) سازی زهی و آرشهای است و کوچکترین عضو سازهای زهی
آرشهای شناخته شده است. ویولن در اصل سازى شرقى است که بعد از
جنگهاى صلیبى به اروپا راه یافت. این ساز جنسش از چوب است و وزن سبک
و انداهاى کوچک دارد. ویولن داراى بدنه، دسته و سر است....
بیشتر ←
ویولن (violin) سازی زهی و آرشهای است و کوچکترین عضو سازهای زهی
آرشهای شناخته شده است. ویولن در اصل سازى شرقى است که بعد از
جنگهاى صلیبى به اروپا راه یافت. این ساز جنسش از چوب است و وزن سبک
و انداهاى کوچک دارد. ویولن داراى بدنه، دسته و سر است. پیدایش
ویولن در اروپا و به قرن ۹ میلادی باز میگردد. بسیاری معتقدند که
ویولن نمونه تکمیل شده ساز رباب است. رباب سازی است که بعدها وقتی به
اروپا آورده شد و تغییراتی در آن بوجود آمد به نام ربک در اروپا شهرت
یافت. برخی بر این باورند که ساز ویولن متعلق به یک امپراطوری در هند
در ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد بودهاست و برخی دیگر ریشه آن را در افریقا
و حتی کشورهای عربی میدانند. ویولن در زمان نواختن معمولاً روی شانه
چپ قرار میگیرد و با آرشه که در دست راست نوازندهاست نواخته
میشود. کوک سیمهای ویولن از زیر به بم به ترتیب عبارتند از: می
(سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم). به طور کلی
ویولن در هنگام نواخته شدن با 3 نقطه چانه، شانه و دست چپ در تماس
است و هر یک از این نقاط بخشی از بار دست گرفتن ساز را به دوش
میکشند. فرمهای اولیه دارای سوراخی بودند که روی ساز قرار داشت اما
بعدها این سوراخ از بدنه سازها حذف شدند و این ساز با 4 سیم سر
آغاز ساز ویولن تکامل یافته در سالهای آینده شد. در اروپا از قرن ۱۱
به بعد ساز ویلن به صورت تکامل یافته دیده شد.
قسمتهای تشکیل دهنده ویولن:
این ساز از ۵۸ قطعه مختلف ساخته میشود و وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم
است. ویولن از بخشهای زیر تشکیل شدهاست:
آرشه یا کمان، ترکهای چوبی است که رشتههای موی دم اسب در طول آن
کشیده شده و به دو سر آن ثابت شدهاست.
جعبه طنینی (جعبه ریزونانس): جعبهای است که از 3 بخش صفحه روئی،
صفحه زیرین و زوارهای دور تشکیل شدهاست. گریف، خرک و سیمگیر در این
ساز از جنس چوب آبنوس (به دلیل استحکام بیشتر) میباشد.
دسته یا گردن: در واقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیمهاست که محل انگشت
گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قرار دارد. نوازنده ویولن قادر است
در تمام طول چوب آبنوس انگشتگذاری کند. انتهای دسته به جعبه کوچکی
(جعبه کوک) ختم میشود که سیمها در درون آن به دور گوشیهای کوک
پیچیده میشوند.
خرک: این قطعه در واقع پلی است بین سیمها و جعبه طنینی. نقش خرک
تقسیم راه سیمها، نگه داشتن سیمها با ارتفاع خاص برای حرکت روی
جعبه طنینی و انتقال ارتعاشات سیمها به جعبه طنینی. در داخل جعبه
طنینی استوانه چوبی کوچکی قرار دارد که نقش آن انتقال ارتعاشات به
صفحه زیرین ساز و مانعی در جهت عدم شکسته شدن صفحه روئی ساز از فشار
سیمها و خرک.
گریف: از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ویولن چسبیدهاست و تا میانه
جعبه ساز ادامه دارد. گریف بخشی است که نوازنده با انگشت خود سیم را
به آن میچسباند و به این ترتیب طول سیم را کوتاه میکند و نتهای
مختلف را مینوازد.
سیم گیر: از چوب آبنوس ساخته شده و در فاصله اندکی از خرک تا آخر تنه
ویولن کشیده شدهاست. با زهی از جنس روده یا پلاستیک یا سیم به
دکمهای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده وصل میشود.
سیمها: سیمها از جعبه کوچک سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس
تکیهگاه سیمها ادامه یافته، از روی خرک عبور کرده و در سیمگیر
مهار میشوند. سیمهای ویولن قبلا از روده گوسفند ساخته میشد.
امروزه در سیمهای بمتر، روی روده سیم فلزی نازکی میپیچند و در
سیمهای زیرتر از مفتول فلزی تنها استفاده میشود.
نقش این ساز چه در ارکسترها، به صورت گروه نوازی و چه در ارکستر
مجلسی و حتی به صورت تکنوازی پر اهمیت است.
بستن متن
پیانو یکی از سازهای صفحهکلیددار و مشهورترین آنها است. صدای پیانو
در اثر برخورد چکشهایی با سیمهای آن تولید میشود. این چکشها در
اثر فشردهشدن کلیدها (کلاویهها) به حرکت در میآیند. سیمهای پیانو
به صفحهای موسوم به «صفحهٔ صدا» متصل شدهاند که نقش تقویتکنندهٔ
صدای آنها را دارد....
بیشتر ←
پیانو یکی از سازهای صفحهکلیددار و مشهورترین آنها است. صدای پیانو
در اثر برخورد چکشهایی با سیمهای آن تولید میشود. این چکشها در
اثر فشردهشدن کلیدها (کلاویهها) به حرکت در میآیند. سیمهای پیانو
به صفحهای موسوم به «صفحهٔ صدا» متصل شدهاند که نقش تقویتکنندهٔ
صدای آنها را دارد. پیانو به عنوان مادر سازها و کاملترین ساز نیز
شناخته میشود؛ علت نسبت دادن این لقبها به این ساز آن است که پیانو
قادر است محدودهٔ بسیار گستردهای از اصوات را تولید کند در حالی که
سایر سازهای اصیل موسیقی تنها بخشی از این محدودهٔ صدا را تولید
میکنند. پیانو در شکل فعلیاش بیش از هفت اکتاو دارد و قادر به
تولید فرکانسهایی از حدود ۲۰ تا ۵۰۰۰ هرتز میباشد، در حالی که در
مقام مقایسه ساز ویولن تنها قادر به تولید کمتر از چهار اکتاو و
بهترین خوانندهها تنها قادر به خواندن کمتر از سه اکتاو صدا هستند.
تاریخچه
پیانو به شکل مدرن را بارتولومئو کریستوفوری در سال ۱۷۰۹ میلادی در
شهر پادووای ایتالیا اختراع کرد.[۲][۳] قبل از اختراع پیانو از سازی
قدیمیتر به نام «هارپسیکورد» (Harpsichord)استفاده میشد. تفاوت
عمده و مهمی که پیانو با سازهای مشابه قبل از خودش داشت آن بود که در
سازهای مشابه قبلی، شدت صدای حاصل از فشردهشدن یک کلاویه، مستقل از
شدت ضربهٔ واردشده بر کلید پیانو، مقداری ثابت بود، اما در پیانو
نوازنده قادر بود با ملایم ضربهزدن به کلیدها صدایی نرمتر ایجاد
کند، یا با ضربات محکمتر صدایی درشتتر با پیانو تولید کند. همین
ویژگی باعث شد که به سرعت پیانو مورد توجه آهنگسازان قرن هجدهم
میلادی قرار بگیرد.
نحوه صدا دهی
چکشهای پیانو به واسطهٔ مجموعهای از اهرمهای ظریف به کلیدهای
پیانو متصل میشوند. به مجموعهٔ این اهرمها و چکشها عملگر یا
Action پیانو گفته میشود. وظیفهٔ این مجوعه افزایش شتاب چکشها در
برخورد به سیمها، و کنترل عکسالعمل بازگشتی آنها پس از برخورد به
سیم است. معمولاً سر چکشها توسط لایهای از نمد یا الیاف مشابه
طبیعی یا مصنوعی پوشانده میشود تا کیفیت صدای پیانو را بهبود ببخشد.
کیفیت صدای پیانو متأثر از عوامل دیگری نظیر کیفیت صفحهٔ صدا و غیره
نیز میباشد.
کلیدهای پیانو
۷ کلید سفید در هر اوکتاو پیانو برای ۷ نت دو ر می فا سل لا سی وجود
دارد. علاوه بر این کلیدهای سفید کلیدهای سیاهرنگی هم بین بعضی از
کلیدهای سفید وجود دارد. بین کلیدهای سفیدرنگ می و فا و نیز بین
کلیدهای سفیدرنگ سی و دو کلید سیاهرنگ وجود ندارد.
هر کلید سیاهرنگ در پیانو در حکم نت دیز برای نت مربوط به کلید
سفیدرنگ سمت چپ آن (یعنی آن کلید سیاه در سمت راست آن کلید سفید قرار
دارد) و در حکم نت بمول برای نت مربوط به کلید سفیدرنگ سمت راست آن
(یعنی آن کلید سیاه در سمت چپ آن کلید سفید قرار دارد) است.
انواع پیانو
پیانو دیواری (Vertical – Upright) پیانو اسپینت پیانو کنسول پیانوی
بزرگ البته پیانوهای بسیار زیادی در گذشته رایج بودهاند. برای مثال
پیانوهای گنجهای، صرافی، میزی، میز منشی، دوطبقه و انواع دیگر. ولی
امروزه دیگر آنها رواج ندارند و از پیانوهای پیشرفته تر استفاده
میشود.
نحوه نت نویسی برای پیانو
نت نویسی پیانو در دو حامل انجام میشود. حامل بالا برای دست راست و
حامل پایین برای دست چپ. معمولاً حامل بالایی را با کلید سل و حامل
پایین را با کلید فای خط چهارم نشان میدهند. این دو حامل با نت دوی
وسط از هم متمایز میگردند. یک نوازنده پیانو باید بتواند همزمان دو
خط موسیقی را خوانده و با هر دو دست اجرا نماید.
بستن متن